ناهماهنگی شناختی چیست و چه کاربردی دارد
در پاسخ به این پرسش که ناهماهنگی چیست باید گفت ناهماهنگی یک مفهوم روانشناختی است که در تغییر نگرش یا نظر دیگران بسیار موثر است. در واقع ناهماهنگی یا همان ناهماهنگی شناختی یک مفهوم روانشناختی است که برای اولین بار توسط لئون فستینگر در دهه ۱۹۵۰ مطرح شد. این نظریه به تضاد و ناسازگاری بین باورها، نگرش‌ها، یا رفتارهای فرد اشاره دارد. به عبارت دیگر، زمانی که فردی دو باور یا نگرش متفاوت و متضاد دارد یا رفتاری انجام می‌دهد که با باورهایش سازگار نیست، دچار ناهماهنگی شناختی می‌شود¹.
یکی از مثال هایی برای ناهماهنگی شناختی که معمولا مطرح می شود سیگار کشیدن است: اگر کسی باور داشته باشد که سیگار کشیدن برای سلامتی مضر است اما همچنان به سیگار کشیدن ادامه دهد، این تضاد بین باور و رفتار او نمونه‌ای از ناهماهنگی شناختی است. این تضاد می‌تواند منجر به احساس ناراحتی یا اضطراب شود و فرد را به سمت تغییر باورها، نگرش‌ها، یا رفتارهای خود برای کاهش این ناهماهنگی سوق دهد¹.
ناهماهنگی شناختی در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد، از جمله در روان‌شناسی اجتماعی، بازاریابی، تصمیم‌گیری، و تغییر نگرش‌ها. در حوزه بازاریابی، برای مثال، ممکن است از این نظریه برای فهمیدن چگونگی تأثیر تبلیغات بر باورها و رفتارهای مصرف‌کنندگان استفاده شود. در روان‌شناسی اجتماعی، ناهماهنگی شناختی می‌تواند به ما کمک کند تا درک بهتری از چگونگی تأثیر فشارهای اجتماعی بر تصمیم‌گیری‌های فردی داشته باشیم.
ناهماهنگی شناختی در نگرش
حال که با پاسخ پرسش ناهماهنگی چیست آشنا شدید اجازه دهید به نقش آن در تغییر باورها اشاره کنم. ناهماهنگی شناختی می‌تواند به تغییر باورها کمک کند زیرا این حالت ناراحتی و آشفتگی احساسی ایجاد می‌کند که فرد را به سمت تغییر نگرش‌ها و باورهای خود سوق می‌دهد⁴. وقتی فردی با دو باور یا نگرش متضاد روبرو می‌شود، این تضاد می‌تواند احساس ناراحتی ایجاد کند که به فرد انگیزه می‌دهد تا به دنبال راه‌هایی برای کاهش این ناهماهنگی باشد.
برای کاهش ناهماهنگی، فرد ممکن است یکی از روش‌های زیر را انتخاب کند:
- **تغییر باورها یا نگرش‌ها**: فرد ممکن است تصمیم بگیرد که باورهای قبلی خود را تغییر دهد تا با واقعیت‌های جدید سازگار شوند.
- **تغییر رفتار**: فرد ممکن است رفتار خود را تغییر دهد تا با باورهایش هماهنگ شود.
- **اضافه کردن باورهای جدید**: فرد ممکن است باورهای جدیدی را بپذیرد که به او کمک کنند تا باورهای قبلی‌اش را توجیه کند.
- **کاهش اهمیت باورها**: فرد ممکن است اهمیت باورهای متضاد را در ذهن خود کمتر کند تا احساس ناهماهنگی کمتری داشته باشد.
- **شناسایی باورهای محدودکننده**: اولین قدم برای تغییر باورها، شناسایی آن دسته از باورهایی است که مانع پیشرفت شما می‌شوند.
- **به چالش کشیدن باورهای قدیمی**: پس از شناسایی، لازم است که باورهای قدیمی را به چالش بکشید و دلایل منطقی برای تغییر آنها بیابید.
- **تصویرسازی ذهنی**: استفاده از تصویرسازی ذهنی برای تجسم باورهای جدید و مثبت می‌تواند در تقویت آنها مؤثر باشد.
- **گفتگوی درونی مثبت**: تغییر گفتگوی درونی و استفاده از جملات تأکیدی مثبت برای تقویت باورهای جدید.
- **تمرین مداوم**: تکرار و تمرین مداوم باورهای جدید برای جایگزینی باورهای قدیمی.
- **یادگیری و آموزش**: آموزش و یادگیری مستمر برای توسعه دانش و درک بهتر از چگونگی کارکرد باورها و تأثیر آنها بر زندگی.
این روش‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا باورهایی که دیگر به نفع شما نیستند را شناسایی کرده و با باورهای جدید و سازنده جایگزین کنید. همچنین، مشاوره با یک متخصص روان‌شناسی می‌تواند در این فرآیند بسیار مفید باشد.
ناهماهنگی شناختی و تغییر نگرش
به دلیل این که ناهماهنگی شناختی باعث ایجاد آشفتگی احساسی می شود بسیاری از افراد تحت تاثیر این آشفتگی سعی می کنند نگرش، باور و اعتقادات خود را تغییر دهند. پس برای درک بهتر پرسش ناهماهنگی چیست باید در مورد تغییر در نگرش و باورها صحبت کنیم.
مثلا شخصی که سیگار می کشد و می داند کشیدن این سیگار زیان آور است باور خود را در مورد مصرف سیگار تغییر می دهد و با گفتن این جمله یک باور جدید در خود ایجاد می کند: ” من همیشه یک شخص کاملا سالم بوده ام، پس کشیدن سیگار به تنهایی هرگز نمی تواند تاثیر بدی روی من بگذارد”. بعضی افراد حتی ممکن است در ایجاد باوری هماهنگ با کشیدن سیگار زیاده روی کرده و ادعا کنند سیگار کشیدن حتی فوایدی هم برای سلامتی دارد.
اکنون بهتر متوجه می شوید که چگونه شخصی نگرش خود را تغییر می دهد تا بتواند اعتقادات متناقض خود را از بین برده و از ناهماهنگی شناختی دوری کند. اگر شخصی یک نگرش مثبت نسبت به چیزی داشته باشد احتمال دارد نگرش های متناقض خود را نسبت به آن تغییر دهد و حتی ادعا کند از آن فقط به این دلیل لذت می برد که یک احساس خوب به وی می دهد.
برای اینکه نشان داده شود چگونه ناهماهنگی شناختی می تواند باعث تغییر نگرش شود و رابطه ی ناهماهنگی شناختی و تغییر نگرش مشخص شود، یک تحقیق علمی انجام شد. در این تحقیق مقدار کمی پول به افرادی پرداخت شد و سپس از آنها خواسته شد که دروغی بگویند تا آنها را مورد آزمایش قرار بدهند. در واقع از آن افراد خواسته شد به دروغ بگویند این تحقیق بسیار جالب بوده است درصورتی که اصلا این گونه نبود.
از آنجایی که دلیلی برای دروغ گفتن خود نداشتند (زیرا مقداری پول هم دریافت کرده بودند) احساسات متناقضی در آنها پدید آمد و ناهماهنگی شناختی ایجاد شد. در نتیجه آن ها باور خود را با این نگرش تغییر دادند که تحقیق بسیار جالبی بوده است و حتی در پایان تحقیق نیز همچنان بر سر حرف خود بودند و می گفتند که این تحقیق واقعا خسته کننده نبوده است!!
پس آنان نگرش خود را نسبت به این آزمایش تغییر دادند تنها برای اینکه احساسات متناقض خود را از بین ببرند. با وجود اینکه این تحقیق کاملا خسته کنند بود، باور کردند که واقعا از آن لذت بردند!!
کاربرد ناهماهنگی شناختی
در ادامه پاسخ به پرسش ناهماهنگی چیست باید گفت ناهماهنگی شناختی یک وسیله ی تحریک کننده ی قدرتمند می باشد که می توانید برای تغییر نگرش دیگران از آن استفاده کنید که ارتباط بین ناهماهنگی شناختی و تغییر نگرش را نشان می دهد.
برای اینکه نگرش، باور یا اعتقاد شخصی را تغییر دهید باید در ذهن طرف مقابل نوعی ناهماهنگی شناختی ایجاد کرده و آن را شدت دهید. بیاید تصور کنیم شخصی یک نگرش منفی نسبت به یکی از دوستانش دارد. در این مورد، می توانید به او بگوید که آن دوستش پشت سر وی صحبت های خوبی کرده است.
به محض این که چنین کاری کنید احساسات متناقضی در وی ایجاد می شود و دوست شما ممکن است نگرش خود را تغییر دهد و بگوید ” خیلی هم پسر بدی نیست، قبلا نیز کارهای خوب زیادی برایم انجام داده است”. اینگونه می توانید از ناهماهنگی شناختی برای تغییر نگرش و باور دیگران استفاده کنید.
همیشه در دوره های اعتماد به نفس توضیح می دهم که ناهماهنگی شناختی می تواند باعث یک تغییر نگرش شود و اعتماد به نفس شما را کاهش دهد. مثلا شخصی ممکن است از این حقیقت فرار کند که اعتماد به نفسش کم است و باور های جدید ایجاد کند تا این حقیقت را پنهان کند به جای آنکه بر روی بهبود اعتماد به نفس خود تمرکز کند.
در نتیجه ی این تغییر نگرش، چنین شخصی در دام افکار خود باقی مانده و نمی تواند پیشرفت کند.
مطالب نوین اطلس بر اساس تحقیق، مطالعه و گردآوری بهترین منابع معتبر موجود جمع آوری می شود. در بین منابع موجود نوین بینش به عنوان اصلی ترین مرجع انتخاب شده است. برای اطلاع از آخرین مطالب نوین بینش می توانید در کانال تلگرام نوین بینش عضو شوید: عضویت در کانال تلگرام نوین بینش. صفحه اینستاگرام شاهین زند
آیا می خواهید بیشتر بدانید؟
ناهماهنگی شناختی و سیگار کشیدن
نفوذ و برنامه ریزی ضمیر ناخودآگاه
چگونه دیگران تحت تاثیر ما قرار می گیرند
چگونه تصورات غلطمان را در مورد خود حل کنیم
چگونه می توانم شخصی را در کوتاه ترین زمان ممکن عاشق کنم
دیدگاه ها