آیا عاشق شدن گناه است؟
این مطلب در مورد موضوعات ایا دوست داشتن گناه است، ثواب عاشق شدن، آیا ابراز عشق گناه است، عشق از نظر خدا، عشق حرام است یا حلال، فکر کردن به نامحرم، احادیث در مورد عاشق شدن، احکام عاشق شدن نوشته شده است.
ایا دوست داشتن گناه است
دوست داشتن نامحرم چنانچه منجر به کار حرام مانند نگاه یا سخن و فکر غیر شرعی و دیگر محرّمات نشود، اشکالی ندارد.
دوست داشتن یک امر قلبی است و گاهی خارج از اختیار انسان است، صرف دوست داشتن کسی از نظر شرع حرام نیست و گناه حساب نمی شود، مگر آن که دوست داشتن کسی انسان را به حرام بکشاند، مثل نگاه کردن به دوست نامحرم از روی لذت و شهوت و یا صحبت کردن از روی لذت و برقراری ارتباط های غیر متعارف و اظهار دوستی و امثال این گونه مواردی که انسان را به سوی گناه می کشاند.
– به نکات زیر توجه داشته باشید:
۱- اگر انسان زمینه ازدواج دارد و با قصد ازدواج کسی را دوست داشته باشد، باید برای فراهم ساختن زمینه ازدواج اقدام کند و از راه های متعارف اقدام به خواستگاری نماید.
اما اگر زمینه ازدواج ندارد و قصد ازدواج با کسی را که دوستش دارد، نداشته باشد. باید از عشق و محبتی که سرانجام مطلوبی ندارد و چه بسا انسان را از خدا غافل کرده و گرفتاری ذهنی و فکری و روحی ایجاد می‌کند، پرهیز نمود.
۲- ادامه دوست داشتن و دلبستگی به نامحرم کم کم به وابستگی افراطی منجر خواهد شد. وابستگی افراطی چیزی جز فرسودگی روانی و تخریب روزافزون استقلال روحی- روانی در پی نخواهد داشت. در نهایت افسردگی روحی و از بین رفتن عزت نفس و تخریب شخصیت انسانی. ۳- تحریک غریزه جنسی، تخیل گرایی افراطی، گرفتار شدن به دام شیطان و ارتکاب گناهان به صورت تدریجی و از بین رفتن زشتی گناه، اضطراب، تشویش و… معلول ادامه دوستی با نامحرم است. این نوع دوستی ها و دوست داشتن از روی احساسات مقطعی و زود گذر می باشد.
برای مبارزه با دوستی و دوست داشتن نامحرم به پیامد های منفی آن فکر کند و اراده و عزت نفس را در خود تقویت کند.
۴- به دلیل وابستگی بلکه دلبستگی ای که نسبت به ایشان دارید، ممکن است صحبت های منطقی و کار شناسانه ما را نادیده بگیرید. باز حرف خودتان را تکرار کنید.
سعی کنید کمبودهای عاطفی که باعث ارتباط و احساس شده، شناسایی کنید و از راه مناسب خودش جبران کنید.
وابستگی روانی به چیزی یا کسی باعث کاهش عملکرد در فرد می‌گردد. به نوعی فرد را از زندگی روزانه و عادی خود خارج می‌سازد. فرد وابسته روانی مثل فرد معتاد، دلش به موضوع وابستگی (مثل مواد مخدر یا محبت معشوق) خوش است، در حالی که این وابستگی عقلاً و منطقاً امری به شدت نکوهیده‌ای است.
ثواب عاشق شدن
عشق از انجا که جز فطرت بشری است اسلام نیز هرگز انرا نهی و نفی نکرده است بلکه در قالب قوانینی انرا ستوده است.
آیا ابراز عشق گناه است
با توجه به اینکه ابراز عشق به صورت غیر اصولی و بی ضابطه منجر به مفاسد و انحرافات متعدد می شود، گناه محسوب می شود. اگر زمینه ازدواج را فراهم می بینید، می توانید ازدواج بکنید در غیر این صورت لازم است با قاطعیت در مقابل هواهای نفسانی به مقابله برخیزد و آن را از بین ببرید؛ زیرا دام های شیطان خطرناک و وسوسه انگیز است که ابتدا به صورت محبّت پاک جلوه می کند و به تدریج انسان را به آلودگی سوق می دهد.
عشق از نظر خدا
تعبیر به عشق به معناى رایج آن در قرآن و روایات نیامده، ولى چون عشق به معناى شدت محبت و دوست داشتن و در واقع مرتبه عالى محبت است، در قرآن کریم و روایات در مورد آن مطالبى ذکر شده است. مثلاً در قرآن کریم مىخوانیم: والذین آمنوا اشدّ حبّا لله؛ بالاترین محبتى که اهل ایمان دارند، محبت و علاقه به خداوند است(بقره، آیهى ۱۶۲). بنابراین در جواب سوال شما ابتدا باید عشق را تعریف کرد و موارد و مصادیق آن را مشخص نمود.
چون محبت به چیزى به خاطر وجود کمال و فضیلتى در آن چیز است و خداوند کمال و جمال محض است و بالاترین اوصاف از آن او است، پس محبت و عشق حقیقى آن است که انسانى که به دنبال کمال مىگردد خود را در مدار جاذبه کمال مطلق، یعنى خداوند متعال قرار دهد و قرآن کریم تنها محبوب حقیقى و اصیل را خداوند متعال مىداند(رجوع کنید به سورهى توبه، آیهى ۲۴ و هود، آیهى ۱۱۳ و عنکبوت، آیهى ۴ و زمر آیهى ۳).و نیز در روایات به محبت خداوند سبحان تأکید فراوان شده است(رجوع کنید به المحبه فى الکتاب و السنه، بیروت، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۱ ق، ص ۱۹۹ – ۲۰۰، حدیث ۸۹۱ – ۸۹۳ به ترجمه این کتاب نیز مىتوان مراجعه نمود). و هر محبتى که انسان به موجودى دیگر غیر از خداوند دارد در واقع پرتوى از محبت به خداوند است. چون هر موجودى هر کمالى را که دارد از خود ندارد، بلکه از خداوند جمیل دارد.
گفتنی است واژه «عشق» مشتق از «عشقه» به معناى میل مفرط است و «عشقه» گیاهى است که هرگاه به دور درخت مىپیچد، آب آن را مىخورد؛ در نتیجه درخت زرد شده، کمکم مىخشکد.«ابن منظور»؛ لسان العرب، ج۹، ص۲۲۴ . امّا در اصطلاح، «عشق» عبارت است از: «محبت شدید و قوى». به عبارت دیگر، عشق مرتبه عالى محبت است.احمد غزالى، احیاء علوم الدین، ج۴، ص۲۷۵.
امّا حقیقت آن است که تعریف حقیقى این واژه، ممکن نیست. محى الدین ابن عربى مىگوید: «هر کس عشق را تعریف کند، آن را نشناخته که عشق شرابى است که کسى را سیراب نکند»«الفتوحات المکیه، ج۲، ص۱۲۱.
ماسینیون مىگوید: نخستین عارفان، واژه عشق را به کار نمىبردند؛ شاید از عشق زمینى و جسمانى هراس داشتند و از این رو، بیشتر از محبّت یاد مىکردند.ر.ک: بابک احمدى، چهارگزارش از تذکره الاولیاء عطار، ص۴۶.
عشق حرام است یا حلال
عشق انسانی سه قسم است چون یا حقیقی است یا مجازی؛ و عشق مجازی (زمینی) یا نفسانی است یا حیوانی.
عشق حقیقی همان محبت به خداوند و صفات و افعال اوست.
و عشق نفسانی آن است که مبدأش مشاکلت و مشابهت نفس عاشق با نفس معشوق است، و اعجاب و تحسین به شمائل زیبایی معشوق به این خاطر که همه اینها از آثار نفس معشوق است.
و عشق حیوانی آن است که مبدأش شهوت بدنی و درخواست لذت حیوانی است و تحسین و شگفتی به ظاهر معشوق و رنگ و شکل اعضای صرفا مادی و بدنی اوست و این مقتضای نفس اماره می باشد و غالبا هم مقارن با فجور و گناه و آلودگی و افراط در قوه شهوت حیوانی است.
شکی نیست که عشق حقیقی که همان محبت خداوند باشد بزرگترین فضیلت و کمال انسانی بلکه غایت و نهایت درجه سیر و سلوک عرفان اسلامی است و دین و شریعت نیز بدان ترغیب وتشویق می کند. چنانکه پیامبر (ص) از اصحابش پرسید: کدام دستگیره های ایمان قوی تر و محکم تر است؟ بعد خود حضرت فرمود: محبت داشتن بخاطر خداوند و دشمنی نمودن بخاطر خداوند
و شکی هم نیست که عشق حیوانی مذموم و از صفات رذیله است و انسان را از درک امور معنوی و رسیدن به سعادت ابدی دور و محروم می کند. چون غالبا باعث افتادن در گناهان و آلودگیها و افراط در آن می شود. علاوه اینکه غالبا منشأ آن عدم رعایت تقوای چشم و گوش است، یعنی چشم را رها می کند و در پی دیدن زیبائیهای جنس مخالف می رود و کم کم عشق به آن پیدا می شود. پس غالبا این عشق از مقدمات حرام حاصل می شود و چه بسا حرکاتی هم که از روی تعشق حیوانی انجام می دهد حرام باشد.
بله اگر در کسی بدون تعمد و قصد حرام عشق حیوانی پیدا شد و یا اگر در اول اشتباه نمود و عمدا مقدمات پیدایش عشق را اختیارا ایجاد نمود ولی بخاطر مسائل شرعی مثلا طرف زن شوهر داری بود یا دختری است که خود یا خانواده اش راضی به ازدواج نبودند و هم چنین زنی عاشق مردی شد که از نظر شرعی ارتباط حرام است، به این جهات دینی از خواهشهای نفسانی خودداری نمود و این عشق را در خود مخفی نگه داشت و صبر نمود و از دنیا رفت ، اجر شهید را دارد و وارد بهشت می گردد.
بهر حال دلیلی نداریم که خود عشق زمینی از حرمت برخوردار باشد ولو اینکه ممکن است منشاء پیداش او از حرمت برخوردار باشد یا اعمال ناشایست و حرامی را بدنبال داشته باشد یعنی گناه منشأ پیدایش و نتایج به بار آمده جداگانه محاسبه می گردد. بله از نظر اخلاقی باید از چنین عشقی دوری گزید و تلاش نمود که از دل بیرون کرد ولو اینکه مقدمات و منشاء پیدایش او حلال بوده و یا نتایج بدی را بدنبال نداشته باشد زیرا دل جای عشق به خداست و نباید آنجا را از عشق غیر خدا پر کرد.
اما عشق نفسانی اولا تحقق آن یعنی عشق به فرد جسمانی ولی نه بخاطر جهات جسمانی و شهوانی خیلی مشکل است و ثانیا نمی شود گفت مطلقا (یعنی برای هر فرد و در هر حال) پسندیده و فضیلت است. بلکه یک بحثی است که بعضی از اهل سیر و سلوک مطرح کردند آنهم تحت شرایط خاص، و می گویند این عشق مجازی پلی است برای رسیدن به عشق حقیقی چون کسیکه دچار این عشق شد همه شهوتها و خواسته های نفسانی را از بین برده و همه را در یک عشق خلاصه کرده است به همین جهت رسیدن به معشوق حقیقی برای او آسان تر است. چون از همه چیز منقطع شده و فقط به یک چیز وابسته است پس در این صورت برای رسیدن به معشوق حقیقی نیاز ندارد که از چیزهای زیادی منقطع گردد بلکه اگر از همین یکی منقطع شد به معشوق حقیقی می رسد. از یک به یک رسیدن آسان تر است از کثیر به یک.
باز هم تذکر می دهیم که این مباحث در صورتی درست است که عارف سالک و اصلی مربی و مرشد انسان باشد که دقیقا اعمال ریز و درشت انسان را زیر نظر داشته باشد، نه اینکه هر کس از پیش خود چیزهایی را ببافت که :
طی این مرحله بی همرهی خضر مکن ظلمات است حذر کن از خطر گمراهی
فکر کردن به نامحرم
فکر گناه، گناه و مقدمه و زمینه ساز گناهان بزرگتر است.
راه ورود شیطان به مملکت وجودی ما حوزه ی فکر و اندیشه است. یعنی شیطان در فکر ما وارده شده و با وسوسه های خود سعی دارد ما را به گناه و آلودگی بکشاند. حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
مَن کَثُرَ فِکرُهُ فی المَعاصی دَعَتهُ إلَیها.
«کسی که زیاد درباره ی گناهان فکر کند، گناهان، او را به سوی خود می کشانند».(غرر الحکم: ۸۵۶۱.)
احادیث در مورد عاشق شدن
در نهج البلاغه از عشق به معنای منفی آن سخن گفته شده است . حضرت آن را کور کننده چشم عقل و کر کننده گوش عقل و دل دانسته است. « هر کس به چیزی عشق ناروا ورزد نابینایش می کند و قلبش را بیمار کرده با چشمی بیمار می نگرد و با گوشی بیمار می شنود . خواهش های نفس پرده عقلش را دریده ، دوستی دنیا دلش را میرانده است، شیفته بی اختیار دنیا و برده آن است و برده کسانی است که چیزی از دنیا در دست دارند. دنیا به هر طرف برگردد او نیز بر می گردد ، و هر چه هشدارش دهند از خدا نمی ترسد.» ( نهج البلاغه ، خطبه ۱۰۹)
با تقسیماتی که برای عشق بیان کردیم می توان گفت آنچه از عشق در این خطبه مراد حضرت بوده ، عشق از نوع اول آن، که برگرفته از شهوت است می باشد. و عشق در نوع عالی آن که قسم سوم بود نه تنها کور کننده چشم دل و عقل نیست بلکه نهایت شکوفایی عقل و دل انسان است.
در نهج البلاغه نیز مانند سایر متون اسلامی تمام معانی عشق الهی را در ذیل واژه محبت می توان یافت که حضرت علی علیه السلام پیرامون آن سخنان زیادی بیان فرموده است. محبت در نتیجه شناختی است که سالک به خدا دارد یعنی بدون شناخت صحیح از خدا این عشق و محبت حاصل نمی شود. غزالی معتقد است محبت بدون معرفت ممکن نیست. هر چه شناخت انسان کاملتر و غنی تر باشد محبت بدان نیز افزایش می یابد.
احکام عاشق شدن
* سؤال: آیا عاشق دختر شدن حرام است؟
پاسخ: امر غیر اختیاری حکم ندارد گرچه مقدمات آن اختیاری است. اگر حرام باشد نباید آن را مرتکب شد ولی هرگونه رفتار شهوت آمیز قبل از عقد شرعی حرام است.
* سؤال: آیا دوست شدن دختر و پسر نامحرم بدون لمس گناه است ؟
پاسخ: ارتباط دو نامحرم بدون عقد ازدواج منجر به ارتکاب گناه می شود و جائز نیست.
* سؤال: اسلام برای دوستی با دختران چه محدودیتی برای پسران قرار داده است ؟
پاسخ: چون خوف وقوع در حرام موجود است جایز نیست .
* سؤال: دوستی با دختر(در صورتیکه انسان از تنهایی دیگر تحمل نداشته باشد و امکان ازدواج برایش فراهم نباشد) بدون هیچ قصد و اطمینان از خود چه حکمی دارد ؟
پاسخ: جایز نیست و باید سعی در فراهم ساختن وسایل ازدواج داشته باشد .
۴ حرکت ساده برای برگرداندن عشق از دست رفته
بیشتر بدانید:
حکم رابطه دختر و پسر به قصد ازدواج
معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه امام علی
دیدگاه ها